Бишкек, «Ынтымак Ордо», 2025-жылдын 16-декабры. – Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Төрагасы – Президенттин Администрациясынын Жетекчиси Адылбек Касымалиев аппараттык кеңешмеде «Өкмөттүк акселераторлор» программасынын алкагында ийгиликтүү ишке ашырылган эки жаңы реформанын жыйынтыгын тааныштырды.
Ал 2025-жылы өлкөнүн актуалдуу социалдык-экономикалык көйгөйлөрүн чечүүгө багытталган 12 реформалык демилгенин кезектеги айлампасына расмий старт берилгенин эске салды. Алардын сегизи буга чейин коюлган максаттарга ийгиликтүү жетишип, жыйынтыктары тааныштырылган. Бүгүн Министрлер Кабинетинин башчысы дагы эки стратегиялык маанилүү багыттын жыйынтыгын чыгарды.

Тааныштырылган реформалардын биринчиси жарандар үчүн кепилденген медициналык кызматтардын реалдуу жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуу болду. Бул маселе миллиондогон кыргызстандыктардын саламаттыгына жана ишенимине түздөн-түз таасир этет, анткени ал Саламаттыкты сактоо тармагындагы мамлекеттик кепилдиктер программасын натыйжалуу ишке ашыруу менен байланыштуу.

Программа көптөн бери иштеп келе жатканына жана ар бир жаранды мамлекеттин эсебинен медициналык кызматтардын кепилденген көлөмү менен камсыз кылууга багытталганына карабастан, анын иш жүзүндөгү натыйжалуулугу чектелүү бойдон калууда. Буга калктын маалыматсыздыгы жана маалымат алуу үчүн бирдиктүү, ыңгайлуу куралдын жоктугу себеп болгон. Бул курч көйгөйдү чечүү үчүн «Өкмөттүк акселераторлор» программасынын 100 күндүк циклинин алкагында «Саламаттыкка укук» санариптик сервиси ийгиликтүү иштелип чыгып, ишке киргизилди.

Эми милдеттүү медициналык камсыздандыруу боюнча камсыздандырылган 5,2 миллиондон ашык жаран (бул калктын 70% ашыгын түзөт) өздөрүнүн медициналык укуктары жана жеткиликтүү кызматтары жөнүндө жекелештирилген маалыматты тез жана оңой ала алышат. Кызматка "Түндүк" мобилдик тиркемеси аркылуу кирүүгө болот.
Бул татаал документтерди изилдөө, буклеттерден маалымат издөө же адистер менен узак консультацияларды алуу зарылдыгын толугу менен жокко чыгарат – жекелештирилген жооп эми бир мүнөттүн ичинде жеткиликтүү. «Бул кадам санариптик Кыргызстан үчүн баалуу жетишкендик болуп саналат жана саламаттыкты сактоо тармагын өнүктүрүүгө чоң түрткү берип, медициналык кызматтарды калк үчүн чындап жеткиликтүү кылат», - деп белгиледи Адылбек Касымалиев.

Экинчи маанилүү реформа, анын жыйынтыгы көрсөтүлдү, жеке ишкерлерди (ЖИ) кайра каттоо процедураларын жөнөкөйлөтүү жана негизги процесстерди электрондук форматка өткөрүү болду. Мамлекеттик кызматтардын сапатын жогорулатуу, административдик тоскоолдуктарды кыскартуу жана чакан жана орто бизнести өнүктүрүү үчүн жагымдуу шарттарды түзүү мамлекеттик саясаттын артыкчылыктуу милдеттеринин катарына кирери белгиленди. Бирок көп убакыттан бери ишкерлер каттоо маалыматтарына анча-мынча өзгөртүүлөрдү киргизүү үчүн да салык органдарына жеке кайрылуу зарылдыгына туш болушкан. Телефон номерин же электрондук почта дарегин өзгөртүү, экономикалык ишмердүүлүктүн түрүн кошуу же өзгөртүү, башка салык режимине өтүү же юридикалык даректи өзгөртүү – бул операциялардын баары кагаз түрүндө арыз берүүнү жана жеке барууну талап кылчу.

Натыйжада, ишкерлер ар бир процедурага орточо эсеп менен 2-3 саатка чейин убакыт коротуп, кезекте турууга аргасыз болушкан. Юридикалык дарек башка районго өзгөргөн учурда, процедура ого бетер татаалдашып, эки райондун салык органдарына кайрылууну талап кылып, кароо мөөнөтү 2-3 жумушчу күнгө чейин созулган. Бул эскирген практика ашыкча административдик жүктү жаратып, бизнести негизги ишмердүүлүгүнөн алаксытып, мамлекеттик кызматкерлер менен керексиз түз байланыштарга өбөлгө түзгөн.
«Бүгүн биз бул тоскоолдук системалуу түрдө жоюлду деп ишенимдүү айта алабыз. «Өкмөттүк акселераторлор» программасынын алкагында жеке ишкерлерди кайра каттоо боюнча негизги процедуралар «Салык төлөөчүнүн кабинети» аркылуу толугу менен онлайн форматка которулду», - деп баса белгиледи Адылбек Касымалиев.
Мунун аркасында арыз берүү мөөнөтү мурдагы 2-3 сааттан 5-10 мүнөткө чейин кыскарды. Салык органына жеке баруу жана салык кызматкери менен түз байланыш эми толугу менен жокко чыгарылды.

Жыйынтыгында Министрлер Кабинетинин башчысы сунушталган жыйынтыктар тиешелүү мамлекеттик органдардын мамлекеттик кызматтарды санариптештирүү жана өлкөдө жарандардын жашоосу жана бизнести жүргүзүү үчүн ыңгайлуу жана ачык-айкын шарттарды түзүү боюнча максаттуу ишинен кабар берерин баса белгиледи.